Kitabın adı: Satranç

Yazar: Stefan Zweig

Türü: Klasik

Yayın evi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Satranç, “İncecik bir kitaba, tarihin en büyük acılarını sığdırmak mümkün müdür?” sorusunun cevabı niteliğini taşıyor. Avusturyalı Yazar Stefan Zweig tarafından 1942 yılında kaleme alınan eser, sembolik ve özlü anlatımıyla II. Dünya Savaşı’nın tüm yıkıcılığını dile getiriyor. 

Satranç, aynı adı aldığı tarihi oyunun sembolik ögelerini taşıyor. Savaş alanı ve birbirlerini akıl dolu hamlelerle yenmeye çalışan iki taraf… Kitabın olay örgüsü, bir gemide yapılan satranç düellosu etrafında şekilleniyor. Biri var olmak, diğeri ise yok olmamak için satranca sarılmış olan iki rakibin bu anlam dolu çekişmesinde, yakın tarihe dair derin izler bulacaksınız. 

Nefes Kesici Bir Düelloya Hazır Olun! 

Kitap, eserde adı belirtilmeyen baş karakterin New York’tan Buenos Aires’e giden bir gemiye binmesiyle başlıyor. Öykü boyunca anlatıcılık rolünü üstlenen baş karakter, dünya satranç şampiyonu Mirko Czentovic’in de gemide olduğunu öğreniyor. Onunla bir maç yapmak istiyor ancak Czentovic buna hiç de istekli görünmüyor. 

Bunun üzerine baş karakter, onun dikkatini çekebilmek için McConnor adlı bir adamla satranç masasına oturuyor. Oyun yine de Czentovic’in dikkatini çekmeyi başaramıyor. En sonunda McConnor, Czentovic’e para karşılığı maç teklif ediyor. Ancak bu şekilde ikna edilebilen Czentovic, böylelikle masadaki yerini alıyor. 

McConnor kaybedeceği bir hamle yapmak üzereyken, yabancı bir ses duruma müdahale ediyor. Kitapta Dr. B. adıyla verilen sesin sahibi, satrançtaki hünerini Czentovic’ten apayrı bir hikayeye borçlu olarak anlatılıyor. Kitabın gelişme bölümünün doruklarında, ikili arasında kıyasıya bir rekabet gelişiyor. Öyle ki iş artık, satrançtan ziyade savaşın acı bir temsiline dönüşüyor.

Zweig okurlarına yine çok güzel mesajlar veriyor bu kitapta da. Kısacık bir kitaba dünyaları sığdırmak büyük ustalık gerekir diye düşünüyorum. Ve nasılsa Zweig her seferinde bunu çok güzel başarıyor.

Satranç'ın biraz içeriğinden bahsetmek istiyorum. Bir yolcu gemisinde yer alan dünya satranç şampiyonu Czentovic'e, yolculardan biri satranç oynamayı teklif eder. Czentovic, ilk oyunda McConnor'u yener. McConnor yenilmeyi hazmedemez ve Czentovic'ten oyunun rövanşını ister. McConnor neredeyse tekrardan yenilecekken ikisi başına toplanmış oyunu izleyen yolculardan biri olan Doktor B. dayanamayıp McConnor'a hamlesini farklı oynamasını söyler. Böylelikle McConnor ve Czentovic'in maçı berabere biter. Bunun üzerine Czentovic, Doktor B.'ye oyun teklif eder.

Doktor B.'nin satranç üzerine çok da iyi olmayan anıları vardır. Bu oyunu oynamamaya yeminlidir ve eğer oynarsa neler olabileceğini az çok tahmin etmektedir. Bu yüzden satranç oynamamakla her ne kadar diretse de yolcular onu bir şekilde oyun masasına oturmaya ikna eder.

Bu sırada yazar Doktor B.'nin satrancı nasıl öğrendiğiyle ilgili geçmişinden bahseder. Elinde gizli belgeler bulunduğu gerekçesiyle kaçırılır. Burada tutulduğu dönemde gardiyanlardan birinden bir kitap çalar. Doktor B. ilk aşamada çaldığı kitabı gördüğünde hayal kırıklığına uğrar. Kitap, satranç şampiyonalarının oyun sırasında yaptıkları en iyi hamleleri anlatan bir albümden oluşan kitaptı. Doktor B. hiçbir şeyin olmadığı bu odada kafayı yemek üzereyken bu kitap onun hayatını kurtarmıştı.

Kitaptan daha fazla bahsederek spoiler vermek istemiyorum. Eğer hala okumadıysanız bir an önce listenize ekleyin derim. Herkesin okuması gereken muhteşem bir kitaptı.

 PUAN